درمان آندومتریوز

آندومتریوز، اختلالی است که در سلول های مشابه مخاط رحم، آندومتریوم اتفاق می افتد. در حالت طبیعی آندومتریوم به هورمون های جنسی استروژن و پروژسترون‌ واکنش نشان می دهد.
در طول تخمک گذاری، آندومتریوم و سلول های مشابه آندومتریوم ضخیم می شوند. اما این سلول ها برخلاف آندومتریوم، دردوران قاعدگی از بدن خارج نخواهند شد. خونریزی می کنند و‌ منجر به بروز التهاب و درد خواهند شد که البته التیام پیدا می یابند.
به مرور زمان، این روند می تواند منجر به تشکیل بافت اسکار شود.
بافت اسکار فیبری می تواند در مخاط داخلی شکم تشکیل و باعث چسبندگی رحم، تخمدان ها، لوله های فالوپ به یکدیگر شود.
آندومتریوز باعث سیکل قاعدگی همراه با درد می شود و شانس باروری را کاهش می دهد، اما خوش بختانه گزینه هایی برای درمان آندومتریوز  وجود دارد.

درد ناشی از آندومتریوز می تواند به حدی باشد که مانع انجام کارهای فرد شود. معمولا این درد اطراف سیکل قاعدگی و‌ به صورت مقطعی احساس می شود.
از جمله علائم این اختلال می توان به موارد زیر اشاره کرد:
– سیکل قاعدگی همراه با درد
– درد هنگام رابطه جنسی
– دردهای لگنی
– درد تخمک گذاری
– احساس درد در قسمت پشت و ران ها
– علائم روده ای مانند درد حین مدفوع
– کاهش توان باروری
– تهوع
بسیاری از خانم ها فکر می کنند که درد سیکل قاعدگی طبیعی است. اگر میزان درد شدید است، حتما باید به پزشک مراجعه شود.

علت اصلی بروز آندومتریوز به طور قطعی مشخص نیست، اما برخی عوامل در بروز این اختلال دخیل هستند.
آندومتریوز و برگشت خون قاعدگی
برگشت خون قاعدگی به زمانی اطلاق می شود که مایع قاعدگی به جای خارج شدن از بدن از راه واژن، به سمت لوله های فالوپ برمی گردد.
از آن جایی که انتهای لوله های فالوپ باز است، این مایع می تواند وارد حفره لگنی شود.

آندومتریوز و سیستم ایمنی

برگشت خون قاعدگی تقریبا در تمام خانم ها اتفاق می افتد، اما تنها در ده درصد خانم ها در سنین قاعدگی مشاهده می شود.
نظریه ای وجود دارد که سیستم ایمنی برخی خانم ها جلوی رشد بافت اندومتریوم خارج رحم را می گیرد.
ژنتیک و آندومتریوز
تحقیقات نشان می دهند که وراثت نقش مهمی را در بروز این اختلال ایفا می کند. خانم هایی که اعضای خانواده درجه یک شان مانند خواهر و مادر مبتلا به آندومتریوز هستند، بیشتر در معرض خواهند بود.
عوامل موثر
– فاکتورهای سیکل قاعدگی از جمله شروع اولین پریود در سنین پایین، سنگین بودن سیکل، کوتاه بودن و یا طولانی بودن سیکل
– آلرژی ها، مانند مواد غذایی، اگزما و کهیر
– چاقی و‌اضافه وزن
– سابقه خانوادگی
– تماس با سموم
رعایت موارد زیر می تواند احتمال بروز آندومتریوز را به حداقل برساند:
– ورزش ایروبیک، پنج ساعت در هفته
– زایمان
– هورمون هایی مانند قرص های پیشگری از بارداری که مانع تخمک گذاری می شوند

روش های درمان آندومتریوز

امکان درمان آندومتریوز با مصرف دارو و یا جراحی وجود دارد. در بیشتر موارد، هر دو درمان با هم انجام می شوند.
برداشت بافت اسکار با جراحی، موثرترین درمان با کمترین میزان بازگشت آندومتریوز می باشد.
تحت نظر پزشک بودن
در موارد خفیف، توصیه می شود بیمار تحت نظر فوق تخصص آنکولوژی باشد. داروهای ضد التهابی و غیر استروئیدی مانند ژلوفن و مفنامیک اسید به کنترل درد کمک می کنند.

هورمون درمانی برای آندومتریوز

سلول های مشابه آندومتریوم نسبت به هورمون ها حساس هستند و به تغییرات استروژن و پروژسترون در طول سیکل قاعدگی واکنش نشان می دهند. این حالت که با درد و خونریزی همراه است، به خوبی با هورمون درمانی کنترل خواهد شد.
– پروژستین. گروهی از هورمون های مشابه پروژسترون که رشد آندومتریوم خارج از رحم را مهار می کنند.
– گنادوتروپین ها. هورمون های مغزی که آزاد شدن هورمون در سایر ارگان ها مانند تخمدان ها را کنترل می کنند.
– قرص های پیشگیری از بارداری

روش های جراحی برای درمان آندومتریوز

– لاپاراسکوپی
در این روش که به منظور تشخیص و درمان آندومتریوز انجام می شود، با استفاده از لاپاراسکوپ، قرارگیری این ابزار در حفره شکمی از طریق برشی کوچک صورت می گیرد.
– لاپاراتومی
جراحی که با برش شکمی و برداشت و‌ یا سوزاندن کیست و‌ بافت همراه می باشد. این روش معمولا زمانی انجام ‌‌می شود که جراحی‌ پیچیده است و لاپاراسکوپی مناسب نمی باشد.
– هیسترکتومی ( جراحی برداشت رحم )
اگر آندومتریوز بر کیفیت زندگی تاثیر گذاشته باشد و سایر روش ها موثر واقع نشده باشند، هیسترکتومی از سوی پزشک تجویز‌ خواهد شد. اگر تخمدان ها باقی بمانند، احتمال بازگشت آندومتریوز بیش‌ از پنجاه درصد خواهد بود. در صورت برداشت تخمدان ها، نیاز به جایگزینی هورمونی می باشد، چرا که فرد یائسه می شود.
توصیه می شود حتما در خصوص روش های درمانی، مزایا و معایب هر یک با پزشک مشورت داشته باشید.

علائم آندومتریوز می تواند شبیه علائم بیماری های دیگر مانند کیست تخمدان و بیماری التهابی لگن باشد. این بیماری همچنین علائم مشابهی با سندرم روده تحریک پذیر (IBS) دارد که می تواند تشخیص را طولانی کند.

کار اصلی درمان درد شما تشخیص دقیق است. توجه به این نکته مهم است که روند تشخیص ممکن است متفاوت باشد. در برخی شرایط، از شروع علائم تا تشخیص ممکن است ۴ تا ۱۱ سال طول بکشد.

روش های تشخیص عبارتند از :

سابقه پزشکی

پزشک علائم و سابقه شخصی یا خانوادگی آندومتریوز را یادداشت می کند. همچنین ممکن است ارزیابی سلامت عمومی برای تعیین اینکه آیا علائم دیگری از یک اختلال طولانی مدت وجود دارد یا خیر، انجام شود.

معاینه بدنی

در طول معاینه لگن، پزشک از اسپکولوم و نور برای دیدن داخل واژن و دهانه رحم استفاده می کند. آنها همچنین به صورت دستی شکم شما را برای کیست یا جای زخم در پشت رحم احساس می کنند.